‘Het kost ons enorm veel moeite om personeel te vinden. Vaak moeten we mensen afwijzen, omdat ze niet de juiste opleiding hebben gevolgd die volgens de regels aan een functie is gekoppeld.’ en ‘We moeten klanten laten wachten tot iemand met een bepaald diploma hen kan helpen, terwijl voor een groot deel van de taken die opleiding helemaal niet nodig is.’

18 januari 2023

De juiste persoon op de juiste plek krijgen. Het lijkt een haast onmogelijke opgave tegenwoordig. Niet alleen omdat de arbeidsmarkt compleet overspannen is, maar ook omdat de juiste persoon steeds vaker de juiste papieren moet hebben. Want zo zijn de regels.

Opleidingseisen bij bepaalde functies zijn er natuurlijk niet voor niks. Ze zijn bedoeld om de kwaliteit te waarborgen en om te voorkomen dat mensen zonder verstand van zaken zich buigen over serieuze problemen. We willen immers wel dat de arts die ons opereert weet wat ze doet en dat de docent die onze kinderen lesgeeft hen ook echt iets kan leren.

We zijn alleen wel wat doorgeschoten met onze eisen. We hebben kwaliteit gelijkgesteld met opleiding. Maar niet elke handeling vereist een diploma. En een diploma geeft geen garanties dat het werk goed gedaan wordt. De beste docent is niet degene met de hoogste opleidingsgraad, maar degene die de stof het beste kan uitleggen en leerlingen enthousiast weet te maken voor een vak. Alleen een HBO geschoolde mag aan de slag met een hulpvraag van een inwoner, terwijl het in kaart brengen van de hulpvraag vaak geen specialistische kennis vereist. Intussen lopen de wachtlijsten op en vallen de schaarse medewerkers met de juiste papieren uit door de hoge werkdruk. Hoe kunnen we meer ruimte creëren om mensen in te zetten op plekken waar extra handen nodig zijn? Waar zit de rek in de regels rondom opleidingsniveau?

Tijd rekken als rekstrategie kan ruimte bieden. Vaak is het mogelijk om iemand tijdelijk al in een bepaalde functie te plaatsen, zodat die al doende de juiste kennis en ervaring op kan doen. Je kunt tijd kopen door het moment waarop aan de eisen voldaan moet worden naar achter te schuiven. En vergeet niet dat tijden veranderen. In coronatijd gingen we heel creatief om met de inzet van verschillende soorten verpleegkundigen. Een gespecialiseerd longverpleegkundige bleek echt niet voor elke handeling nodig.

Het hart verruimen is een rekstrategie die ervoor zorgt dat we meer uitgaan van vertrouwen. Met onze focus op opgedane kennis die met een diploma onderbouwd kan worden, zien we soms over het hoofd dat ervaring ook veel over iemands kwaliteiten zegt. We vertrouwen meer op de verzorgende in een verpleegtehuis die met grapjes onze moeder weet te verleiden om iets te eten, dan op de diëtist die alles weet over voedingsstoffen. Omdat mensen soms meer aannemen van iemand die naast hen staat, dan van degene die het meeste weet.

Het perspectief verbreden als rekstrategie maakt zichtbaar welke kennis en ervaring op welk moment relevant is. Voor een eerste intake heb je waarschijnlijk iemand met een andere achtergrond nodig dan voor het verdiepende vervolggesprek. Het kan ook heel relativerend werken om eens bij de buren te kijken. Die gaan misschien wel heel anders met opleidingseisen om dan jij.

De juiste persoon op de juiste plek vraagt om een ander perspectief op wat we onder ‘juist’ verstaan. Met alleen een diploma als toegangsbewijs voor een functie komen we er niet. Al was het maar omdat het belangrijkste is dát onze kinderen leskrijgen en er goed voor onze ouders gezorgd wordt. De juiste persoon is degene die op komt dagen en zich met hart en ziel daarvoor inzet. 

Deze column is verschenen op de website van Managementboek Magazine.